Нишонаҳои инсулт кадоманд?
Инсулт —қатъ шудани кори як қисми мағзи сар бо сабаби вайрон кардани таъминоти хуни он мебошад. Азбаски ҳар як минтақаи мағзи сар барои вазифаҳои мушаххас масъул аст, нишонаҳои сактаи мағзи сар ба он вобаста аст, ки ин ихтилол дар кадом мавзеи сар рух медиҳад. Бо сабаби он ки дар мағзи сар ретсепторҳои дард вуҷуд надоранд, шахси гирифтори сактаи мағзи сар низ дардро эҳсос намекунад. Одатан, шахс бо тааҷҷуб қайд мекунад, ки даст ё пойро идора карда наметавонад ё сухан гуфта наметавонад.
Яке аз хусусиятҳои сакта дар он аст, ки ҳамаи ин аломатҳо ногаҳон ё ҳангоми бедор шудан пайдо мешаванд ва нисбатан устувор мебошанд (яъне, онҳо бо мурури замон амалан тағйир намеёбанд).Аксаран, сактаи мағзи сар бо халалдор шудани ҳаракат ва гуфтор зоҳир мешавад. Аммо зуҳуроти дигари зарба низ имконпазиранд, ки дар онҳо ин тағйироти хос вуҷуд надоранд.
Аз ҷумла:
ихтилоли ҳассосияти пӯст;
якбора халалдор гаштани биноӣ (чашми рост ё чап нобино мегардад);
сарчархзанӣ, дар пой рост истода натавонистан (далели вайрон шудани пояи мағзи сар аст);
ногаҳон халалдоршавии хотира (вайрон шудани фаъолияти сохторҳои мағзие, ки барои хотира масъуланд).
Ҳамлаҳои ба истилоҳ гузаранда, вақте ки нишонаҳои сакта нисбатан зуд мегузаранд, ин мавзӯи алоҳида мебошад. Мутаассифона, ин маънои онро надорад, ки мушкилоти бо хун таъмин кардани майна аз байн рафтааст.
Дар чунин ҳолатҳо табибон мегӯянд, ки ин дафъа «тир аз роҳи танг гузаштааст.» Ин маънои онро дорад, ки бемор фавран, хусусан дар ҳолати вуҷуд доштани нишонаҳои доимӣ, ба кумаки тиббӣ ниёз дорад. Вақте ки ёрии тиббӣ барои сакта аз ҳама самарабахштар аст, 4,5 соатро дар бар мегирад.
Дар ин давра бо ёрии доруҳо (тромболиз) ё ҷарроҳии рагҳо, ҳанӯз ҳам имкон дорад, ки гардиши хун барқарор карда шавад ва ба ин васила ин қисми мағзи сар (гурӯҳи ҳуҷайраҳои асаб) аз марг наҷот ёбад. Вақт ҳангоми сакта омили муайянкунанда аст. Ҳар қадаре ки бемор ба табибон дер муроҷиат кунад, ҳамон андоза оқибати ногувор ба бор меорад.
Баъзан нишонаҳои сакта чунон суст ифода меёбанд, ки ба худи он шахс ва ба атрофиёнаш чунин менамояд, ки ё «ҳама чиз аллакай гузаштааст» ё «чизе нашудааст».
Барои тасдиқи сар задани инсулт, аз шахси бемор хоҳиш намоед:
табассум намояд (табассуми каҷ — нишонаи зарба аст);
дастҳои худро боло ё дар пеши худ дароз кунад (шахси бемор танҳо қисман бо як даст вазифаро иҷро карда метавонад);
ибораи одиеро такрор кунад (ҳангоми инсулт гуфтор суст мешавад ё шахс калимаҳоро ба ёд оварда наметавонад);
аз бемор хоҳиш кунед, ки забонашро берун барорад (забони ғарқшуда, каҷшуда, тобхӯрда — аломатҳои хоси сакта мебошад).
Ҳатто агар шахси бемор танҳо яке аз супоришҳои гуфтаи шуморо иҷро карда натавонад, ҳатман ба табиб муроҷиат кунед.
